Botulinum, bir bakteriden elde edilen bir toksindir. Botulinum toksin tip A denilen bu toksin bozuk konservelerde zehirlenmeye sebep olan toksindir. Özel labaratuar ortamında üretilen bu bakterilerin toksinleri sterilite ve soğuk zincir koşulları sağlanarak elde edilir. Esasında bir proteindir. Isı etkisi ile çabucak etkisini kaybedebileceğinden ve denatürasyon ile etkisizleşebileceğinden soğuk zincir koşullarında saklanır. Ama asla bir yılan zehiri değildir.
Botulinum toksin sinir kas kavşağındaki iletimi baskılayarak kaslarda geçici bir felç oluşturur. Bu sayede mimik hareketleri kısıtlanır, kırışıklıklar açılır. Sinir kas kavşağında asetil kolin denilen mediatörü taklit ederek onun yerine geçer ve sinir kas kavşağında kaldığı sürece de asetil kolin medaitörünün etki sağlamasını engeller. Bu durumda kas kasılması engellenir. Hasta uzun yıllar alışmış olduğu mimiklerini yapamaz. Bu sayede kırışıklık açılır. İlk zamanlar bu mimiksizlik hali hastalarda alışık olmadığı bir durum olduğu için alışması zaman alabilmektedir. Botulinum toksin etkisi azalmaya başladığı zaman mimik hareketleri yavaş yavaş geri dönmeye ve kırışıklıklar yeniden oluşmaya başlar. Sevindirici olan durum botulinum toksin tüm etki ve yan etkilerinin geçici olamsı vücutta asla kalıcı bir hasara neden olmamasıdır.
Botulinum toksin, çok ince uçlu iğneler yoluyla uygulanır. Ağrı son derece azdır. Ancak ağrı eşiği düşük hastalarda lokal anestezik krem yardımıyla ağrı azaltılabilir. İşlem 5-10 dk gibi kısa bir sürede tamamlanmaktadır. Morluk ve kızarıklık gibi kısa süreli görülen yan etkiler kapatıcı ile rahatlıkla kapatılabilir ve sonrasında hemen günlük yaşantıya rahatlıkla dönülebilir.
Etkisi en erken 2-3 gün sonra başlar, 10 günde etkisi tamamen başlamış olur ve ortalama 4-6 ay sürer. Sonra etkisi geçer, kas hareketleri geri döner. Kırışıklıklar eski halini alır. Botulinum toksin sayesinde sık kullanılamayan mimikler zamanla unutulmaya başladığı için ve kullanılmadığı için kırışıklıklar eskisinden daha da azalmış olarak geri döner. Tekrarlayan uygulamalar kalıcılık süresini uzatır.
İşlem sonrası yeşil çay, bitki çayları, alkol, ağrı kesiciler kullanılması botulinum toksin etki süresini kısaltmaktadır. Ancak bunların alınması hastalarda endişe verecek toksik yan etkilere sebep olamayacağından endişe edilmemelidir. Tek sorun botulinum toksin etki süresini kısaltıkları bilindiğinden uzun süreli botulinum toksin etkisi için bilgilendirilmekte fayda vardır. İşlem sonrası hamam sauna, ağır egzersiz, sıcak uygulamarında botulinum toksin yayılımını hızlandırarak etki süresini kısalttığı bilindiğinden hekimler tarafından önerilmemektedir.
Botulinum toksin tüm vücuda yayılmaz, yapılan yerde kalır, bu nedenle sistemik yan etkisi yoktur. Uygulama sonrası iğneye bağlı geçici şişlik, morarma görülebilir, fakat çok nadirdir. Botulinum toksin uygualamasından sonra botulinum toksin uygulanan alan basınç uygulanması, kese, masaj yapılması, alının sert yüzeye dayanması önerilir. Yine başın 4 saat boyunca yukarıda tutulması öneilir. Aksi takdirde botulinum toksin uygulanan kas bölgesinde kalmayıp diğer alanlara yayılarak istenmeyen yan etkilere neden olabilir.
Bu yan etkilerin başında ise göz kapağı düşüklüğü, çift görme, ağız köşelerinde kayma , ve konuşma gülme asimetrileri gelişebilmektedir. Asıl problem ehil olmayan kişiler tarafından yanlış uygulamaya bağlı problemlerdir. Botulinum toksin mutlaka uzman doktor tarafından yapılmalıdır.
Botulinum toksin gebelik ve emzirme döneminde zararlı bir etkisinin olup olmadığı henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu nedenle gebelik ve emzirme döneminde botulinum toksin uygulamalarının yapılmaması önerilir. Sinir kas sistemine ait, hastalığı olan kişilerde uygulanmamalıdır. Bazı ilaç etikleşimleri oduğu bilindiğinden kullandığınız tüm tedaviler konusunda doktorunuzu doğru bilgilendirmeniz önemlidir.
Botox İşlemi sonrasında yapmamanız gerekenler nelerdir?
Sevgili hastam merhaba ben dermatoloji Uzmanı Dr Saliha Kırbaş
Bugün size kliniğimde size BOTOX işlemi uygulanmıştır. İşlem sonrası bakımlar; tedavinin etkinliği arttırmak, yan etkileri azaltmak açısından son derce önemlidir. Bu amaçla dikkat etmeniz gereken hususları anlatacağım
Botox etkisi ortalama 3-7 günde başlar ve 10 günde maximum etkiye ulaşılır. Etki başlayıncaya kadar kırışıklıkların açılmaması ve mimiklerinizi hala kullanıyor olmanız normaldir. 10. Günden sonra etkilenmeyen veya az etkilenen kas gruplarına ek doz uygulaması yapılarak asimetri sorunları giderilmiş ve hedeflenen sonuca ulaşılmış olur.
Unutulmamalıdır ki botoxun azının çaresi her zaman vardır ve çözüm ek uygulama yapmaktır. Yan etkilerden kaçınmak ve doğal bir görünüme sahip olmanın başlangıcı uygun doz ve tenikle yapılan botoxdur.
İşlemden sonra;
1. özellikle alın bölgesine yapılan botoxlarda 4-6 saat başınızı öne eğmemek, yatmamak, öne eğilerek çalışmamak gerekir
2. Botox yapılan alana 3-7 gün basınç uygulamamak gerekir. örneği yumruk ile alına, çeneye, göz etrafına basınçla dayanmak (düşünme hareketi ), sıkı havuz gözlüğü takmak, sıkı bandana ve şapkalar giymek , masaj, yoga yapmak, ovalayarak krem sürmek, kese yapmak gibi.
Botox yapılan alana basınç uygulanması botoxun çevre dokuya yayılmasına ve etkilenmesi istenmeyen kasların da etkilenmesi demektir ki bu da bazı istenmeyen yan etkilere yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
3. Yaklaşık 4-6 saat su değdirmeyin. 4-6 saat sonra su değdirebilir, yüzünüzü yıkayabilir, duş alabilirsiniz.
4. Ancak sıcak duş, hamam, sauna, ütü ve yemek buharı, sıcak fön makinesi gibi ısı veren işlemlerden kendinizi 1 hafta koruyun. Sıcak, botox sürenizi kısaltacağı için istenmez.
5. Yüzme havuzu, kese, ev peelingi gibi cildinizi kurutan ve tahriş eden işlemlerden 1 hafta uzak durun.
6. Sivilce kremi leke açıcı kremler,ve ev peeligi ve kurutucu yüz yıkama jelleri gibi cildi soyan ve kurutan kremlere 1-2 gün Ara verin
7. Ağrı kesiciler, alkol, yeşil çay gibi bitki çayları ciltte kan dolaşımını artırdıkları için botoxun etki süresini kısaltabilirler. Bunları İçmeniz botoxunuzla birlikte vucudunuza bir yan etki oluşturmadığını sadece botox sürenizi kısalttığını bilmenizde fayda var.
8. İşlem sonrası küçük morluklar oluşabilir. Bu alanlara buz uygulamak ve arnika gibi kremler kullanmak morluğun iyileşme sürecine olumlu katkı sağlamakla birlikte ortalama 7-10 günde iyileşir.
9. Yoğun spordan 1 hafta süreyle kaçınınız.